De Bourgondische Periode: een gewelddadige samenleving  (door Filips Benoit)

De eenmaking der Nederlanden en feesten met fonteinen van wijn is wat ons bijblijft van de Bourgondiërs! Het was helaas niet voor iedereen feest en grote groepen genoten niet van de welvaart. De belastingen waren hoog, de lonen laag. Het leven was een strijd en vetes en partijstrijd vieren hoogtij spijts de strenge repressie van het nieuwe centrale gerechtshof de Raad van Vlaanderen. Het aantal moorden was naar schatting 10 maal hoger dan vandaag.

De doodstraf werd al geregeld vervangen door verbanning en/of bedevaarten. Er waren veel dakloze boeven en ze werden wreed gestraft. Twee rondtrekkende struikrovers passeerden Vijve, staken daar een huis in brand, verdeelden de buit en trokken verder richting Nieuwpoort waar ze opnieuw een hoeve platbranden na het gestolen geld te hebben verdeeld. Wat later vermoordden ze een graankoopman in de omgeving van Brussel. Het gerecht kon ze vatten en was genadeloos.

Michiel De Cuelnare van Antwerpen werd ter dood veroordeeld, geradbraakt en onthoofd. Zijn hoofd werd op een spies tentoongesteld, zijn lichaam op een rad: Dat men met eenen zweerde zal afslaan U hooft van uwen buuck. Dit was al de derde onthoofding van de dag en kompaan Paschier Vanderkerke van Ardooie werd levend begraven: So wijst thof dat men U levende delven zal in eenen pit met eene spade. Van beide veroordeelden werd alle bezit geconfisqueerd ten voordele van de graaf.

De veroordeelden hadden de misdrijven bekend zonder marteling: buten vanghenessen ende alle banden van ysere. Vermoedelijk werden ze wel eerst vastgebonden (banden van ysere) en gemarteld voor een eerste bekentenis. Meestal volgde dan een tweede vrije bekentenis om de veroordeling te verantwoorden en het geweten van de rechters te sussen.

De dood met het zwaard was nog een betrekkelijk pijnloze dood als die niet vooraf gegaan werd door het radbraken van de ledematen zoals vermoedelijk hier het geval was. Andere technieken waren pas echt wreedaardig zoals het vierendelen en het levend koken van valsmunters. Wie aan het geld zat van de graaf kon op geen genade rekenen.

Anderzijds tekende de graaf geregeld genadebrieven voor moordenaars die in de hitte van het bloed, een vlaag van waanzin, en zonder voorbedachtheid een moord hadden gepleegd. Dat kostte wel wat geld want zowel de graaf, zijn ambtenaren als de familie van het slachtoffer moesten gesust worden met centen.

Het document (30-6-1450): een leesoefening voor liefhebbers. Het handschrift van de griffier is duidelijker dan dat van vele scholieren op vandaag!