Autoloze zondag : 18 november 1973
50 jaar geleden op 18 november 1973 vond wegens de oliecrisis de eerste autoloze zondag plaats in een reeks van zes. Dat was wegens het opzettelijk dichtdraaien van de oliekraan in het Oosten als boycot om de olieprijs te doen stijgen in de Westerse landen. Eerder waren er in ons land al eens autoloze zondagen geweest naar aanleiding van de Suezcrisis op 25 november 1956. Dat was een conflict over het bezit en de toegang van het Suezkanaal dat tot een oorlog leidde in de Sinaï tussen Egypte enerzijds en Israël, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk anderzijds.
Van 18 november 1973 tot en met 13 januari 1974 werden er als gevolg van de oliecrisis verschillende autoloze zondagen georganiseerd in ons land. De OPEC (Organisatie van Olie-Exporterende Landen) verhoogde eerst de olieprijs met 70 procent en amper een week later werd de oliekraan naar het Westen zelfs bijna helemaal dichtgedraaid omwille van de steun aan Israël in de Jom Kippoeroorlog. Om te voorkomen dat de strategische reserves moesten worden aangesproken, werden verschillende maatregelen afgekondigd.
Duurzaamheidsorganisatie Club van Rome had toen net het rapport Grenzen aan de groeiuitgebracht. Hun computermodellen lieten zien dat het toenmalige economische systeem zou instorten door de combinatie van uitputting van grondstoffen, de sterk groeiende wereldbevolking en de toenemende aantasting van het milieu.
Varia
Waterpeil de Leie zakt
Als de Leie zo zakt moet in eerste plaats gekeken worden naar de sluizenen stuwen, zo blijkt ook nu weer. Ik herinner mij nog een voorval jaren 70-80 bij Isoglass, waar ‘s morgens problemen werden vastgesteld omdat waterpeil van de Leie te laag stond. Ook toen was er probleem met stuw (schotbalken) aan sluis in Vijve. Als de waterkering mankeert, loopt de Leie in bovengelegen deel leeg.
We konden verschillende getuigenissen optekenen uit de Tweede Wereldoorlog over de bijzonder lage waterstand bij de doorkomst van de Duitsers in mei 1940. Een landbouwer uit Beveren-Leie weigerde om zijn erf te verlaten omdat hij vreesde voor overkomst vanuit het bos van Ooigem omdat de Leie toen praktisch leeg was gelopen. Dat had ook toen zijn oorsprong bij de stuw in Vijve, die vernield of open stond.
Graag bijkomende getuigenissen ...
Oude Villaretkaart van onze regio
De Villaretkaart is zowat de oudste kaart van onze regio. Ze is genoemd naar Franse ingenieur-geograaf Jean Villaret en dateert uit de Oostenrijkse periode 1745-1748 en dus nog een stuk ouder dan de beter bekende Ferrariskaart uit 1770-1778. Door de zin voor detail bieden die een uniek zicht op onze gewesten. De kaart bleef hier lang onbekend. Alle versies bevinden zich in Franse verzamelingen. Voor Franse onderzoekers waren zij minder relevant, voor Belgische onderzoekers niet evident om te raadplegen. Herinner mij dat ik die een kleine tien jaar geleden de Villaretkaart introduceerde op een maandelijkse vergadering van de heemkring (DG was toen nog een feitelijke vereniging met gewaardeerde bestuursleden, die ervaring doorgaven).
De Villaretkaart kwam tot stand na een van de Franse veroveringstochten door onze gebieden in de periode 1745-48. De Fransen stuurden toen ook een groep ingenieur-geografen op pad om de pas veroverde gebieden in kaart te brengen. Onder hen Jean Villaret. Hij nam het gebied tussen Menen-Gent-Doornik tot Maastricht-Luik voor zijn rekening. In totaal bestaat de Villaretkaart uit meer dan tachtig kaartbladen. “Door de zin voor detail bieden die een uniek zicht op onze gewesten, zo’n kwarteeuw vroeger dan de bekende Ferrariskaart uit 1770-1778”, stelt het agentschap Onroerend Erfgoed dat de kaart nu digitaal ter beschikking gesteld heeft.
De kaart geeft een rijk beeld van ons cultuurlandschap en de evolutie ervan. Dat is bijzonder interessante informatie voor onder meer erfgoedonderzoekers, landschaps- en monumentbeheerders en archeologiebureaus. Of het nu gaat om landgebruik, landschapselementen, abdijdomeinen, bewoning, historische wegen of toponiemen, de kaart is een nieuw ijkpunt.
De kaart is nu gratis te raadplegen via geopunt.be. <iframe src="https://www.geopunt.be/embed/faae4e24-e4c4-4f8a-bbed-923e8ed93b7d" width="700" height="500"></iframe>
Frankrijk en Spanje sluiten vrede in Aken
Op 2 mei 1668, vandaag 355 jaar geleden, sluiten Frankrijk en Spanje Vrede in Aken.
Waregem en kasselrij Kortrijk zijn dan schatplichtig aan Frankrijk. Deze kaart van de Franse geograaf Guillaume Sanson, in 1674 gedrukt bij Hubert Jaillot in Parijs, toont dit goed aan.
Stadsarchief Ieper, Uit de collectie kaarten en plannen, 1070
