Wereldoorlog I

24 augustus 1914 – Vluchterkesmaandag

De groeiende paniekstemming over de Duitse wandaden en de toenemende aanwezigheid van Ulanen gaven aanleiding tot de fameuze vluchtersmaandag of vliegende maandag van 24 augustus 1914. Dit werd aangewakkerd door enkele krantenberichten en het gerucht dat de Duitsers iedere man tussen de 18 en de 50 zouden oppakken. Een paniekbeweging vanuit Brabant, na de val van Brussel op 20 augustus, golfde vanuit Denderleeuw en Ninove verder over een groot deel van Oost- en West-Vlaanderen. Bij het zien van hele horden vluchtende mensen, lieten ook de anderen alles in de steek en dat gold eveneens voor Waregem en de dorpen aan de Leie.

In Desselgem werd de mare gebracht door Désiré Callu, die in allerijl met zijn auto terugkwam uit Oudenaarde. Een tijd later werd de regio overrompeld door vluchtenden, die het gerucht verspreidden dat een leger van 190.000 man onderweg was en alle jonge mannen opeiste. Ook veel Waregemnaars, Desselgemnaars, Vijvenaars en  Bevernaars gingen erin mee. Anderen verstopten zich bv. in een hooimijt tot in de beerput toe.

Stijn Streuvels omschreef de gebeurtenissen van 24 augustus 1914 in zijn  oorlogsdagboek als volgt: ’s Namiddags breekt er paniek uit na het valse bericht dat alle mannen van 18 tot 50 jaar opgepakt worden om mee te gaan vechten met de Duitsers. Het evenement is de geschiedenis ingegaan als ‘Vliegende Maandag’ (24 aug). Dra wordt duidelijk welke taferelen er zich in de massahysterie afgespeeld hebben. Plastisch en niet zonder humor beschrijft Streuvels hoe de mensen zich in panische angst verstopt hebben waar het kon. Op grote gemeenten waar er geen kwestie was van vluchten, heeft men zich bij benden in de beek gaan verduiken en lisch en riet over het hoofd getrokken! In beerputten, in mest, houtmijten en stro; de duikers en waterleiding zaten opgepropt zodat er geen enkele meer bij kon. In de fabriekschouwen zaten mensen de een boven de andere en o wonder- op rang en stand werd geen acht meer gegeven; heren en bazen betwisten te vergeefs een goede schuilplaats met hun eigen werkvolk.


Memorial Day

De Flanders Field American Cemetery van de American Battle Monuments Commission (ABMC) zal op zondag 28 mei 2023 een openbare Memorial Day-ceremonie houden als herdenking voor de Amerikaanse oorlogsslachtoffers hier in de regio Waregem tijdens de Eerste Wereldoorlog. American Battle Monuments Commission (ABMC) viert ook zijn 100-jarig jubileum.

In 1923 werd in Amerika de American Battle Monuments Commission opgericht met als doel elf monumenten op te bouwen ter herdenking van de gesneuvelden. In 1924 werd architect Paul Cret aangesteld als ontwerper van de begraafplaatsen. Voor de aanplantingen tekende tuinarchitect J. Greber uit Parijs. Op 30 mei 1927 vloog Charles Lindbergh over het Flanders Field American Cemetery met zijn Spirit of Saint Louis, negen dagen na zijn historische vlucht over de Atlantische Oceaan. Hij liet een ruiker bloemen vallen als hulde aan zijn gesneuvelde landgenoten. In 1930 startten de werken voor de bouw van de kapel. Ze werd opgetrokken in witte pouilenassteen uit Frankrijk. Het gebouw wordt geflankeerd door twee hoge taxussen. Boven de ingang van de kapel staat in zuiver bladgoud te lezen "Gedenk hen steeds met een dankbaar hart". De begraafplaats werd officieel ingehuldigd op 8 augustus 1937. Zie https://www.abmc.gov/.../flanders-field-american-cemetery...

Sinds 2009 is de begraafplaats als monument beschermd.